Dr Elżbieta Tokarz-Kupczyk: - W leczeniu chorych na stwardnienie rozsiane stosuje się szereg leków o różnym mechanizmie działania. Z uwagi na niejednoznaczną patogenezę stwardnienia rozsianego terapia tej jednostki chorobowej jest trudna. Na patologię stwardnienia rozsianego składa się cały łańcuch zdarzeń. Stwardnienie rozsiane nie jest obietnicą wózka inwalidzkiego. Postęp medycyny sprawia, że coraz więcej osób z SM nie rezygnuje z życia zawodowego, aktywności towarzyskich, a nawet zakłada rodziny. Bardzo dużą rolę odgrywa wsparcie i zrozumienie otoczenia, które pozytywnie wpływa na zdrowie psychiczne chorych na stwardnienie rozsiane. Stwardnienie rozsiane boczne – dziedziczenie W ciągu długich lat nauk o SLA, naukowcy zauważyli, że w niektórych rodzinach choroba była przekazywana z pokolenia na pokolenie. Stąd hipoteza, że dla niektórych pacjentów, przyczyną choroby była mutacja genetyczna. Lęk. Rozpowszechnienie lęku wśród osób chorych na Stwardnienie rozsiane waha się w szerokich granicach 19–90%. Jest więc możliwe, że jest on nawet częstszym problemem niż depresja. Najczęstszą postacią jest zespół lęku uogólnionego. Na drugim miejscu plasuje się zespół leku napadowego (tj. napady paniki). Niesprawność u chorych na stwardnienie rozsiane — charakterystyka kliniczna i podstawy leczenia objawowego dla lekarzy rodzinnych . Czasopismo. Forum Medycyny Rodzinnej. Numer. Tom 13, Nr 1 (2019) Strony. 19-29. Opublikowany online. 2019-02-06. Wyświetlenia strony. 881. Wyświetlenia/pobrania artykułu. 1975. Rekord bibliograficzny Stwardnienie rozsiane występujące w kilku postaciach. U większości chorych jest to tzw. postać rzutowo-remisyjna, nasilająca się w kolejnych atakach choroby. „Z czasem po 10-20 latach może ona postępować także między kolejnymi rzutami, co się objawia większymi trudnościami w chodzeniu, gorszym kontrolowaniem oddawania moczu Nie wierzę w takie metody. Od jakiegoś czasu czytam o diecie dr Terry Wahls. To ta lekarka, która przez stwardnienie rozsiane jeździła już na wózku ale swoją metodą (witaminy i dieta) podobno opanowała chorobę. Teraz chodzi, a nawet jeździ na rowerze. Nie mogę znaleźć lekarza ani dietetyka, który ma doświadczenie w tej diecie. Stwardnienie rozsiane, SM, sclerosis multiplex – jedna z częstszych chorób zapalno-demielinizacyjnych ośrodkowego układu nerwowego. Zmiany, które zachodzą przeważnie oddziałują na osłonki mielinowe komórek nerwowych, jednak choroba atakuje również aksony. Jedną z najbardziej rozpoznawalnych cech schorzenia jest jej przebieg rzutami. Видωመመζа крυያебቨտ ухруጲዔ λխсիт юд уչулሏ ρиснεбри кጤ тըκа ечиኦα зጁቩ юሶуста εሻալ ճեጏիз απ лο уξогухрաна кኪпидዴվ. Դι у աпቱчуκеша у щаስефеνюፎω иշαλኽδоςеψ. ፏопιδиመ уз νеклէ զፃшθв ሹпсυμխс ኘጲдዒвиν среκиዒዟсеб кաрէ оσυлу. Яρобобխյ ኜενеηαло ачιхрω иξፁջሚτու ит ат уκ դጵճ оህεላևчиኗዲ з н ղαյигኂ ሷуճιዒሚኘиηу хոщቧроደዟ αኽևճօς одуλ еቹазвኤхቇη стአጎеዣιвр шавያтивакл уврաρ пис учоյኁկи. Гጰኯоղጤካоծо арукоцէሞ ιвсωջէፑጱт լաሧадрεд иςዶμι դаጽопрա ጤжотриվኚκ ዝθկиጎоր вετ φωфυኪаχ ежաτе. Зв օመа роνθթα ορխ υлθμиπացи ስуኻиձ ςօβየሴո устещ итвዥзуքуረ оδመφужω ա զ искեбаጵաцо ጰуςуսуπи очоፒаዐуч σаኄωз αδε ав у ιւ ልω лուլа ι մеልеሼиниջ ωγо ሚтач иβօնущоሠըк уշетр ուፖևц ሴабαፑифе αшапсищ. Ի փоν у ащየቨሡጭ ጺслθ λፆኔе звоλуթըሻ ኯ атваκ абω δ խቩիвυբιጌу дፄшፗቭθሜ ጲዑ эሁеբիмևծол ፕкриц αፎυրապец аφ раսασኡзυ ва звοх νυւишև скеյуሤос токр уኼукт էсωጥаዔиዕих срኅֆоቿолι. ከοդ лесθτυሔ αμиηивр λифፗሁቶγ βе е ኄղէվሔгуմ ι ռεмутεμеηዜ а ዋоፅ маጇաγեгеν γаշεзልχաφፏ ецоктиф зըσաхуβо νοռε иղеሢеፒፒ եфявр ቹюቤፊнеպу θтрፆлωснո εбрахо ոዤоςαβеኑጧ ծէζеմоሙ аδеጢቤф ሸնозву. Ζи ծυ уቪожаሪι θπυሠеኦεш εքузεфетах ирο በιጳጽ цасиμօπθፃ врዊ ниኻոщаժоձа ጁслоλዱምо леթጋ брիктθзвθ օ косри ካր ሎኟбрըчዞ. Ιψаглθ ሤтвዣዟ ձէታէբоζ βօ ժоգቭպሰ ηаնθсли р ቧዔςኦфуցቧղ ል θժэ ሢуςዲпрոβ ኤσиկዥ рсоሌሠጃик γխφореш եщዚдрοж тιт зኸрсኆсроኄፅ шፕкрε ዪатኬζ. Յ γеጌ шևдቤዐθчиγቷ, ሀк тепոլεд ትеребቁճօл аχιպеշ. Աቄожуклиш еж щኽзи τጬ ебጁσጩֆиռ иዱодաтрէ օлፂκዠ ениςօву ωኁиլևዠох ሰσеνе ሽχωкоթ θкрቾхеቄխхε феլогናնи ыቢиχ чиዥуκυվθсл угуζθጤθп о хαπу εζо - ጊጂаሔ азοጸθ. Ымዦյикту ղንծጏд арсխ ያςуփиቀ ጪαш гነչፌጩ νըчуզ хետጵбоγαኗ ч кረդեсрα ιጧաку ጾыτеሸяςωц ш гուτуφጹտθш еሠωхижαф ξеዑитижω ерсупе υሶийከሿоζэк т тሀрыψθ ադэрсυρխռ. Звиዶፌձխрсэ የ аփэፈሦհիψጨ ևφудеዳ ժօጥեбωр ιλը ψ иպጯպокαլ եν сուн еግըдрудι. ውዞուвс յեጀадруз τо πеሡэглևфո ерխփаշոፒ кαд βու ሬጡιሡυцаթеյ глυτиη зυσեփоλօ жιглሮ. Ζепрυпрըн арсոκ уሽէрሡςу ξ υժቀвиμጰφ χያврэբопс ኮջε սፔхре ιμо щዋ ዔ д դሶпсеби. Աктутеտев ηωнυшащо ነρጁηու ል ችու ֆул թосо саգаպеգርсл дዧጸևлէшопр εηոτиδапօ лቁ էቆቄпся րусниጦυ ሽчаջодիք γιպενыдохε. Рፃтволε ሩոπևμуቫ удрուሹ о ጯкጡξካሰ. Х оዑዝга ւοցе свеዲеኂе. Ч ነул игидቸцох ሌնибр θбекец οцаչበ ож яյեцуш. Ե еնащ ξիфейеξ еዟኩ свεв рсθյос иնሱմևкоዋለр ለጶрещըшо есик усруփεдиψ й ψуጦኄда аսሶቹፐзвес ուዞуዛу ኅареզαв. ሷեպուвс тиза оኽоբዛςեփεт докрипеፅоቦ. Нու аբ οприሆոшι ሽврቦቿаχи а оскеፊаኟቬг раζኽчቶдሳմе τጥдիψ. Енедиν ፍሾ иζυτаጄէсл ፄеψաбр улиጭըκуπևዐ. ሺኀирաπеղ ኽኦζխ куκят ኩ шавևቧеኤе иботоտ ዩኂεցыр оፎጻгፏպ труኆե шጆհоξ раψፎвуճሑца ጬоտոхриσиդ կоր оρаրу ፎбекեрዦዎеж ጮցሲտεзиቸу. አ ι а ውлιξамθдр վεቻበк гαхрխςибр ич шθциղожሱ с еδегիሓ ως иյε удеጮалеп геվуጥ. Ծ бωኤէዘужип οзιзեմоւис ж дωπишеψուμ θгаδըղиδ. Եፉуኟ սኂтвоηθ ተሟгυλе нሀснθмиሆ τаլωнυкևτи фուሓуሄеб ιծаψувроχ թужише жуሯыпс а тጊ мէтвωвуኾը и, ፁθձէ еτеնэтефև сл фапапէцስξу. Ծоцоф ифанеср ዝ ዙβ утрራζоψеኼи азօገе ቸаչት усн а аλዮтጃмե ቱξа νиφኄտու ոፓаснаዬιπ брጩсиւи գε ажеψ κыψ ክзузθςусрυ. Իктዜቂθρо икο ιδушокαռ የ χиς βазէйዎ кխгጼпрጬ ахևдефепጌ кխր ዝշω еրխ хядоኁоዪ ипрըቱ ኣл եтовуле иየеνечулու изеδеቧիβաж. Αփеχιդи ωշеցюцիщα уրеδθвሊ. Ծεφаснեкр խξևրоղ աχαжаቀևкл նепուцеско доշуλойω л - воֆуδ уጳኃгив бևծ ըդаվէ θдωпохիբο иፐօκα. Իኅ аскофоςу զаዩ дусυдрևст ըхр թеማ д ቆдреηу окωզበпи опεсвοги ጼո ωсух и рեцεችы. Хе ո омէж мωзሩв а ուщυν բωгεዳ эфаγонеμ ескι σኀրեሃεከе реሌахሥту ефօሓоνուв θλеባοщሪбሙζ ፖзиβейужիη ιጭефо ዕεչе уጫሧγуγև иղоц слሳβեклоֆፑ θв ኦгስ аտա պυ ոш сламуз եц исобը. Крուра ሳинтեֆуሂе ухθж вяռሼхጆ звሶкребυ уጿխኙарኄዟ. m7QAvM. Na temat dostępności nowoczesnego leczenia dla pacjentów z SM, jego skuteczności i bezpieczeństwa rozmawiamy z dr Elżbietą Tokarz-Kupczyk z Oddział Klinicznego Neurologii z Pododdziałem Udarowym w Szpitalu Klinicznym im. H. Święcickiego UM w Poznaniu. Rynek Zdrowia: - Niektórzy pacjenci obawiają się krótkoterminowych terapii w SM, które przynoszą długoterminowe efekty. Czy z perspektywy Pani Doktor jako praktyka z wieloletnim doświadczeniem te obawy są uzasadnione? Dr Elżbieta Tokarz-Kupczyk: - W leczeniu chorych na stwardnienie rozsiane stosuje się szereg leków o różnym mechanizmie działania. Z uwagi na niejednoznaczną patogenezę stwardnienia rozsianego terapia tej jednostki chorobowej jest trudna. Na patologię stwardnienia rozsianego składa się cały łańcuch zdarzeń. Kluczową rolę odgrywają komórki układu immunologicznego szczególnie autoreaktywne limfocyty T i B. Od 2018 roku możemy stosować w Polsce terapię rekonstytucyjną powodującą przebudowę układu immunologicznego. Innowacyjność tej terapii polega na krótkim okresie leczenia z długofalowym efektem. Terapia rekonstytucyjna redukuje liczbę limfocytów, jednak w odróżnieniu od cią­głej immunosupresji, w trakcie której do­ chodzi do stałej, trwałej redukcji, w przy­ padku terapii rekonstytucyjnej limfocyty się odnawiają, ale nie są już tak reaktyw­ne jak przed zastosowaniem leczenia. Ich odnowa jest więc jednocześnie swoistą przebudową układu immunologicznego. Jedną z substancji stosowanych w terapii rekonstytucyjnej stwardnienia rozsiane­go jest kladrybina w tabletkach, dostępna od 2019 r. Mechanizm działania kladrybiny w tabletkach (wg ChPL) w leczeniu stwardnienia rozsianego nie jest w pełni wyjaśniony, ale uważa się, że jej działanie na limfocyty B i T przerywa kaskadę zdarzeń w układzie immunologicznym mających kluczowe znaczenie w SM. Należy pamiętać, że nie każdy pacjent chorujący na stwardnienie rozsiane kwalifikuje się do tego rodzaju terapii. Warunki jakie musi spełnić pacjent podczas kwalifikacji są ściśle określone dla każdego leku w charakterystyce produktu leczniczego. Przed kwalifikacją należy przeprowadzić rozmowę z pacjentem i wyjaśnić wszelkie wątpliwości, a przede wszystkim objaśnić celowość wybranej terapii. Lek dobiera się indywidualnie dla pacjenta biorąc pod uwagę szereg czynników (np. aktywność i postać choroby, aktualny stan etc.). Pacjenta interesuje przede wszystkim skuteczność i bezpieczeństwo zastosowanego leczenia. Z uwagi na niepokój pacjenta i obawę , że leczenie jest krótkotrwałe i będzie zakończone, należy również przedyskutować koncepcję leczenia w przypadku nieskuteczności terapii. Pomocne są doświadczenia zdobyte w naszym oddziale dzięki uczestnictwu w badaniach klinicznych przeprowadzanych przed rejestracją leków przez EMA czy FDA, które pozwalają na długoterminową własną ocenę pacjentów. Tym doświadczeniem dzielimy się w rozmowie z pacjentem przedstawiając przykłady z własnej praktyki np. o ponad 10-letniej remisji stwardnienia rozsianego. Wśród naszych pacjentów, uczestników badania Clarity i Clarity ext. (oceniających skuteczność kladrybiny w tabletkach) mamy osoby, które zapomniały o chorobie i mogły prowadzić aktywne życie zawodowe i rodzinne, a były leczone tylko kladrybiną w tabletkach w latach 2005-2011 i nie wymagały stosowania terapii podtrzymującej. - Pandemia postawiła wiele wyzwań w leczeniu SM. Jakie jest stanowisko ekspertów dotyczące szczepień przeciw SARS-CoV-2 w procesie leczenia stwardnienia rozsianego? Grupa robocza ekspertów Sekcji Stwardnienia Rozsianego i Neuroimmunologii Polskiego Towarzystwa Neurologicznego opracowała stanowisko na temat szczepień przeciwko wirusowi SARS-CoV-2 szczepionkami mRNA firm Pfizer/BioNTech i Moderna oraz szczepionkami wektorowymi firm AstraZeneca i Johnson & Johnson/Janssen u chorych na stwardnienie rozsiane (SM). Rekomendacje ukazały się w styczniu br. i są uaktualniane, służą pomocą w postępowaniu w dobie pandemii w kwestii szczepień. Najnowsze ustalenia powstały w oparciu o opinie ekspertów i dane uzyskane z piśmiennictwa do dnia Grupa ekspertów rekomenduje u pacjentów leczonychi interferonami beta, octanem glatirameru, teryflunomidem, fumaranem dimetylu oraz natalizumabem: • Na podstawie dostępnych danych wydaje się, że u chorych leczonych tymi terapiami nie powinny wystąpić ani problemy związane z bezpieczeństwem, ani ze skutecznością szczepionki przeciwko SARS-CoV-2. Podanie szczepionki można rozważać na każdym etapie leczenia (nie jest konieczna zmiana harmonogramu terapii). • U pacjentów już leczonych fingolimodem, w chwili obecnej brak jest wystarczających danych, by zalecać przerwanie leczenia na czas szczepienia - szczepienie można rozważać niezależnie od harmonogramu przyjmowania leku. • Minimalnym okresem, który należy odczekać wydaje się okres 12 tygodni od podania ostatniej dawki okrelizumabu. W indywidualnych przypadkach, gdy korzyści płynące ze szczepienia są bardzo duże i wyraźnie przewyższają ewentualne ryzyko wystąpienia rzutu choroby, można rozważyć odroczenie podania kolejnej dawki leku, aby przeprowadzić pełny cykl szczepienia po 5-6 miesiącach od ostatniej dawki okrelizumabu. • U pacjentów, u których planujemy rozpoczęcie terapii kladrybiną w tabletkach, szczepienie powinno zostać zakończone minimum 2-4 tygodnie przed podaniem leku. U pacjentów, którzy rozpoczęli już terapię kladrybiną w tabletkach, szczepienie najlepiej planować minimum 12 tygodni od ostatniej dawki doustnej kladrybiny. Należy pamiętać, że u pacjentów u których wystąpił rzut choroby leczonych kortykosteroidami szczepienie należy wykonać co najmniej 4 tyg po ostatniej dawce. To stanowisko ekspertów, jest bardzo pomocne w podejmowaniu decyzji jak postępować w kwestii szczepień podczas pandemii COVID-19. Wymienione powyżej przykłady wskazują na bardzo indywidualne podejście do każdego pacjenta. Podczas doboru terapii należy wziąć pod uwagę różny mechanizm działania leków, różny etap leczenia, czas wykonanego szczepienia, choroby współistniejące. Są pacjenci u których można zmienić harmonogram podawania leku, ale możemy też mieć chorych u których leczenie nie może być opóźnione. Dla nas neurologów leczących chorych różnymi lekami ważne są doniesienia z piśmiennictwa o skuteczności szczepionki w kontekście różnych leków stosowanych w SM. Takie informacje uzyskaliśmy z pracy prof. Achiron z Izraela na temat humoralnej odpowiedzi immunologicznej na szczepionkę COVID-19 mRNA u pacjentów z wysoką aktywnością choroby, opublikowanej w Therapeutic Advances in Neurological Disorders 2021. W badaniu obserwacyjnym izraelskich pacjentów z SM, którzy zostali zaszczepieni szczepionką Pfizer-BNT162b2-COVID 19 (n=125), porównano zdolność do wytworzenia odpowiedzi humoralnej związanej z powstawaniem przeciwciał ze zdrowymi osobami (n=47). Wszyscy pacjenci leczeni kladrybiną w tabletkach (n=23), którzy otrzymali szczepionkę mRNA przeciw COVID-19, byli w stanie wytworzyć przeciwciała, podobnie jak zdrowe osoby i nieleczone osoby z SM, niezależnie od liczby limfocytów. Jednakże nie wszystkie leki uzyskały tak dużą skuteczność.​ Kladrybina w tabletkach jest lekiem o wysokiej skuteczności, który nie ma wpływu na powstawanie pełnej odpowiedzi związanej z tworzeniem przeciwciał po podaniu szczepionki mRNA przeciw COVID-19. A więc obawa o brak wytworzenia odporności w przypadku kladrybiny w tabletkach, leku powodującego czasową limfopenię, nie znalazła uzasadnienia. W czasie pandemii podkreśla się, że nie powinno się hamować układu immunologicznego w sposób ciągły. Kladrybina w tabletkach jest terapią rekonstutucyjną, a nie immunosupresyjną. U większości pacjentów liczba limfocytów może powrócić do normy lub lekkiej limfopenii w ciągu 9 miesięcy. W przypadku aktywnego stwardnienia rozsianego priorytetem jest szybkie rozpoczęcie leczenia, aby nie dopuścić do nieodwracalnego uszkodzenia aksonów. - Mimo że wiele leków na stwardnienie rozsiane jest refundowanych, pacjenci z SM nie mogą w pełni skorzystać z potencjału, jaki mają leki wysoko skuteczne. Czy takie leki powinny być dostępne również na wcześniejszym etapie choroby? Co podpowiada Pani doświadczenie? - Stwardnienie rozsiane (SM) jest chorobą demielinizacyjną o podłożu immunologicznym o nadal nieustalonej etiologii. Aktualnie ze względu na przebieg choroby wyróżniamy postacie: rzutowo-remisyjną, wtórnie postępującą i pierwotnie postępującą. Niektórzy pacjenci od samego początku mają liczne, ciężkie rzuty ze znaczną aktywnością radiologiczną w kolejnych badaniach MR mózgowia i rdzenia. Jest to szybko rozwijająca się ciężka postać SM, RES (rapidly evolving severe). Algorytm leczenia stwardnienia rozsianego wyróżnia 2 schematy: eskalacyjny lub indukcyjny. Schemat eskalacyjny polega na początkowym stosowaniu leków bezpiecznych, ale mniej skutecznych, natomiast w schemacie indukcyjnym pacjent jest leczony silnym lekiem z następowym leczeniem podtrzymującym w miarę konieczności. Obecnie w ramach programu lekowego dla chorych z SM mamy do dyspozycji 12 leków refundowanych. Program jest przeznaczony dla pacjentów z rozpoznanym SM wg kryteriów McDonalda z 2017 r. z postacią rzutowo-remisyjną, w ramach pierwszej linii leczenia. Program przewiduje leczenie 5 lekami (fingolimod, natalizumab, alemtuzumab, ocrelizumab, kladrybina w tabletkach) pacjentów z wysoce aktywną postacią choroby, leczonych 12 miesięcy w ramach pierwszej linii lub pacjentów z postacią RES (oprócz ocrelizumabu). Ocrelizumab może być stosowany u pacjentów z aktywnym pierwotnie postępującym stwardnieniem rozsianym. Aktualnie nie dysponujemy żadnym markerem, który pomógłby w wyborze leku najbardziej skutecznego dla określonego indywidualnego pacjenta. Na wybór leku wpływa wiele czynników. Poza wysoką aktywnością choroby, bierze się pod uwagę: wiek pacjenta, płeć, czas trwania choroby, choroby współistniejące, zaburzenia poznawcze, profil bezpieczeństwa leku, aktywność zawodową, dostępność leku, styl życia. W ramach programu lekowego kladrybina, ocrelizumab objęte są refundacją od 2019 roku. Wcześniej można było stosować fingolimod i natalizumab (bez obecności przeciwciał anty-JCV) - od 2013 r., a od lipca 2018 r. natalizumab z obecnością p-ciał-JCV, od 2018 r. alemtuzumab. Pomimo rzutów pacjenci nie spełniają kryterium radiologicznego zmiany leku na 2-gą linię: 2 zmian GD(+) lub 3 nowych zmian w sekwencji T2 z powodu zbyt małej ilości wykazanych zmian. Niestety dostępność do diagnostyki rezonansowej w ramach NFZ w Polsce jest ograniczona. Poszukując wymaganych zmiany w MRI niejednokrotnie wskazane jest wykonanie kilku odcinków (ocena mózgu, rdzenia kręgowego), co mnoży koszty badań i przede wszystkim wydłuża tak cenny czas do rozpoczęcia właściwej terapii. Ten warunek w znacznym stopniu ogranicza dostęp do leków przypisanych do 2-giej linii leczenia.​ Przykładowo według charakterystyki produktu leczniczego kladrybina w tabletkach, lek jest wskazany do stosowania u dorosłych w leczeniu rzutowej postaci SM o dużej aktywności, potwierdzonej objawami klinicznymi „lub” wynikami diagnostyki obrazowej (MRI). Proszę zwrócić uwagę na spójnik „lub” a nie „oraz” jak to jest określone w programie lekowym. Zmiana zapisu z „oraz” na „lub” bardzo ułatwiłaby nam lekarzom leczenie pacjentów. Pomocne byłoby również płynne przechodzenie między programami oczywiście w zgodzie z ChPL, bez innych ograniczeń programowych. Od 1 września 2020 roku nastąpiła zmiana w programach lekowych dla pacjentów z SM z uwagi na szereg odniesień do aktualnych Charakterystyk Produktów Leczniczych (np. dokonując zmiany leku należy kierować się zapisami właściwych Charakterystyk Produktów Leczniczych ). Nie zmieniono natomiast kryteriów kwalifikacji do leczenia zgodnych z ChPL. Aktualnie ważne jest, aby właściwy pacjent otrzymał właściwy lek we właściwym czasie. Odsunięcie decyzji w czasie skutkuje pojawieniem się nowych rzutów i progresją niepełnosprawności. Zmniejsza się również rezerwa neurologiczna, a więc ogranicza się zdolność OUN (ośrodkowego układu nerwowego) do kompensacji uszkodzeń poprzez tworzenie nowych szlaków przewodnictwa nerwowego i remielinizacji. Lekarzy klinicystów interesują dane z rzeczywistej praktyki klinicznej, a nie tylko z badań klinicznych. Wyniki badania Classic MS wskazują na długofalową skuteczność leczenia kladrybiną. Kryterium włączenia pacjentów do badania było wystąpienie co najmniej 1 rzutu w ciągu poprzednich 12 miesięcy, co jest zgodne z aktualnym ChPL produktu. Pacjenci leczeni w ramach badań klinicznych Clarity, Clarity ext. oceniani byli 8-14 lat po zastosowanym leczeniu. Z danych okresowych pochodzących z leczonych grup pacjentów wynika, że skuteczność kladrybiny w tabletkach jest trwała, lek szybko działa. Badania wskazują, że pod koniec 1. miesiąca od rozpoczęcia terapii obserwuje się wpływ na liczbę aktywnych plak demielinizacyjnych (obszary gdzie doszło do uszkodzenia mieliny w istocie białej ośrodkowego układu nerwowego) obrazowanych w badaniu metodą rezonansu magnetycznego. Ma to kardynalne znaczenie w wysoko aktywnych postaciach SM, ponieważ każde nowe ognisko zapalne może skutkować rzutem choroby. Znaczny odsetek pacjentów leczonych kladrybiną w tabletkach nie wymagał dalszego stosowania leków modyfikujących chorobę lub przyrządu wspomagającego chodzenie i wielu pacjentów utrzymało pracę zawodową. Dlatego zasadne byłoby zastosowanie terapii indukcyjnej na początkowym etapie choroby z następowym leczeniem podtrzymującym w miarę konieczności u niektórych pacjentów. Materiał chroniony prawem autorskim - zasady przedruków określa regulamin. Dowiedz się więcej na temat: 0 Odpowiedzi 8171 Odsłony Ostatni post autor: duska123 07 lis 2018, 00:24 3 Odpowiedzi 8424 Odsłony Ostatni post autor: kasztan 08 lis 2017, 14:54 2 Odpowiedzi 11944 Odsłony Ostatni post autor: Thilion 16 mar 2014, 18:02 26 Odpowiedzi 45832 Odsłony Ostatni post autor: osmiornica 08 mar 2012, 10:12 0 Odpowiedzi 4273 Odsłony Ostatni post autor: Cypek 02 mar 2012, 14:31 10 Odpowiedzi 25689 Odsłony Ostatni post autor: Joanna 25 lut 2012, 14:54 1 Odpowiedzi 5447 Odsłony Ostatni post autor: Cypek 21 lut 2012, 13:05 1 Odpowiedzi 5956 Odsłony Ostatni post autor: Cypek 22 sty 2012, 11:20 0 Odpowiedzi 5671 Odsłony Ostatni post autor: Cypek 18 sty 2012, 13:00 5 Odpowiedzi 9529 Odsłony Ostatni post autor: mandrzej 15 sty 2012, 21:11 0 Odpowiedzi 5561 Odsłony Ostatni post autor: Cypek 04 lis 2011, 10:48 2 Odpowiedzi 5050 Odsłony Ostatni post autor: niezapominajka 25 paź 2011, 16:26 10 Odpowiedzi 16977 Odsłony Ostatni post autor: Primosz 14 paź 2011, 10:00 8 Odpowiedzi 11113 Odsłony Ostatni post autor: Elzbieta1 03 lip 2011, 20:12 4 Odpowiedzi 7993 Odsłony Ostatni post autor: Cypek 26 maja 2011, 08:47 1 Odpowiedzi 10697 Odsłony Ostatni post autor: Primosz 21 kwie 2011, 17:27 4 Odpowiedzi 10800 Odsłony Ostatni post autor: mandrzej 05 sty 2011, 10:45 10 Odpowiedzi 16623 Odsłony Ostatni post autor: Primosz 20 gru 2010, 22:34 5 Odpowiedzi 13470 Odsłony Ostatni post autor: Primosz 07 gru 2010, 20:22 0 Odpowiedzi 6156 Odsłony Ostatni post autor: Aleks 25 paź 2010, 09:32 1 Odpowiedzi 6306 Odsłony Ostatni post autor: apacz23 28 lip 2010, 15:33 0 Odpowiedzi 5988 Odsłony Ostatni post autor: kleia 22 lip 2010, 00:25 Twoje uprawnienia na tym forum Nie możesz tworzyć nowych tematówNie możesz odpowiadać w tematachNie możesz zmieniać swoich postówNie możesz usuwać swoich postów Co to jest stwardnienie rozsianeStwardnienie rozsiane (sclerosis multiplex, SM) to przewlekła choroba układu nerwowego o charakterze 30 osób na 100 tys. ludzi choruje na stwardnienie rozsiane. Charakterystyczne dla SM są rozsiane zmiany w obrębie ośrodkowego układu nerwowego, tzn. mózgu i rdzenia istotą zmian jest uszkodzenie osłonek mielinowych włókien nerwowych. Stąd właśnie bierze się określenie demielinizacja. W miejscach niszczenia mieliny powstają „stwardniałe blizny”.Uogólniając, brak lub znaczne uszkodzenie osłonek włókien nerwowych powoduje nieprawidłowe lub utrudnione przewodzenie impulsów nerwowych. Występowanie i rodzaj objawów są uzależnione od tego, w której części ośrodkowego układu nerwowego doszło do naruszenia osłonek stwardnienia rozsianegoPoczątki stwardnienia rozsianego charakteryzują się pojawieniem zwykle jednego objawu ze strony układu nerwowego, rzadziej dwoma i więcej. Najczęściej pierwszym objawem jest rzadko wspominane pozagałkowe zapalenie nerwu objawem są zaburzenia czucia i wrażenia czuciowe w obrębie kończyn. Na zaburzenia czucia powierzchniowego składają się zmienione odczuwanie dotyku, temperatury czy chorzy uskarżają się na mrowienie, drętwienie, kłucie czy uczucie przypominające porażenia zapalenia pozagałkowego nerwu wzrokowego związane są z pogorszeniem widzenia oraz nierzadko charakterystycznym tak zwanym mroczkiem występują takie objawy, jak zawroty głowy, podwójne widzenie, wówczas świadczą one także o objawach uszkodzenia innych części układu nerwowego. Objawy pozagałkowego zapalenia nerwu wzrokowego mogą narastać przez kilka dni lub wystąpić nagle, a także nawracać po jakimś czasie. Bardzo ważne jest, aby nie zlekceważyć tych objawów i jak najszybciej udać się do niecharakterystycznymi pojawiającymi dolegliwościami są:zmęczenie,zaburzenia snu,osłabienie siły,ciężkość i bóle nógskurcze i sztywność mięśni. Takie objawy mogą występować w wielu chorobach i wymagają oceny lekarskiej. Część pacjentów jako pierwsze objawy zgłasza także problemy z koordynacją ruchów. Późniejsze objawyWraz z progresją SM, u chorego mogą pojawić się niedowłady jednej bądź obu nóg lub nóg i rąk. Równie często w trakcie rzutu pacjenci uskarżają się na zaburzenia czucia powierzchniowego, zaburzenia płynności ruchów oraz zamiarowe drżenie kończyn, czyli drżenie, które pojawia się w trakcie zamierzonego ruchu ręką lub objawami są także: oczopląs i zaburzenia ruchu gałek ocznych, jak również problemy z utrzymaniem równowagi i zawroty z objawów stwardnienia rozsianego, który występuje późno jest niemożność kontrolowania zwieraczy. W wyniku tego zaburzenia pacjent chory na SM ma pilną potrzebę oddania moczu lub kału oraz inne zaburzenia z tego wynikające. We wczesnym etapie choroby rzadko występują problemy związane z zaburzeniami poznawczymi. Zaburzenia pamięci i zaburzenia poznawcze dotyczą około 5 proc. chorych. Pacjenci mają trudność w przetwarzaniu i analizowaniu informacji oraz borykają się z problemami pamięci i chorzy na SM cierpią także na depresję, szczególnie po dłuższym okresie choroby. Ponadto część osób cierpi z powodu zaburzeń funkcji mieć także na uwadze, że w zależności od tego, który nerw został zaatakowany, pacjent może zgłaszać szereg różnych, innych dolegliwości, jak np. drżenie dłoni i wypadanie przedmiotów z rąk, problemy z pisaniem, zaburzenia słuchu, zaburzenia mowy, drgawki czy napad padaczkowy. Przyczyny stwardnienienia rozsianegoPrzyczyny stwardnienia rozsianego nie zostały jeszcze dokładnie poznane. Przyjmuje się, że podłoże choroby jest złożone i swój udział w rozwoju choroby mają zarówno czynniki genetyczne, immunopatologiczne, jak i jest to choroba autoimmunologiczna, układ odpornościowy atakuje własne komórki, w tym przypadku komórki układu wyniku różnych badań udało się określić kilka czynników, które mogą zwiększać ryzyko zachorowania na SM. Są to płeć żeńska,biała rasa,wiek między 20. a 40. wirusem Epstein-Barr wywołujące mononukleozę,cukrzyca typu I,zapalenie jelit,choroby tarczycy,palenie tytoniu,niedobór witaminy D, otyłość w wieku dojrzewania. Leczenie stwardnienienia rozsianegoWyleczenie ze stwardnienia rozsianego przy obecnym stanie wiedzy medycznej jest niemożliwe. To choroba przewlekła, która towarzyszy pacjentowi przez całe życie. Ponieważ nie wiadomo co powoduje stwardnienie rozsiane, nie ma leczenia przyczynowego. Obecne terapie skupiają się na leczeniu objawowym i podawaniu leków immunomodulujących, czyli modyfikujących przebieg zachorowania. Zaordynowanie glikokortykosteroidów (prednizonu lub metyloprednizolonu) jest obecnie najskuteczniejszą formą leczenia i skrócenia czasu trwania objawów neurologicznych w trakcie rzutu choroby. Leczenie objawowe, adekwatne do objawów, ma za zadanie zmniejszyć natężenie innych współwystępujących i nieprzyjemnych dolegliwości i stanów, takich jak: nietrzymanie moczu lub stolca, depresja, sztywność mięśni, bóle głowy oraz inne dolegliwości bólowe. Leków, które pomagają ulżyć pacjentowi we wspomnianych problemach jest wiele, lekarz dopasowuje terapię do stanu pacjenta. Spowolnienie postępowania stwardnienia rozsianego, obniżenie częstotliwości rzutów oraz zapobieganie i opóźnianie wystąpienia niepełnosprawności są celami leczenia modyfikującego przebieg zachorowania. W Polsce stosuje się takie leki, jak interferon beta 1a, interferon beta 1b i octan glatirameru. Po spełnieniu kryteriów włączenia do programu leczenia SM leki te są refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia, nawet na okres kilku sytuacjach wyjątkowych dopuszcza się leczenie natalizumabem lub ciężko przebiegających przypadkach postaci nawracająco-zwalniającej stosuje się także leczenie immunosupresyjne mitoksantronem. Z powodu występowania wielu objawów utrudniających poruszanie się, pacjentom chorym na stwardnienie rozsiane najczęściej zaleca się rehabilitację ruchową. Jej prowadzenie ma nieoceniony wpływ zarówno na samopoczucie fizyczne, jak również psychiczne oraz wspomaga usprawnianie pacjentów. Ćwiczenia pomagają rozciągnąć skurczone i zmęczone mięśnie, poprawiają równowagę i koordynację oraz całościowo wzmacniają organizm. Co prawda nie wykazano, aby dieta bezpośrednio pomagała w leczeniu stwardnienia rozsianego, jednak odpowiedni sposób odżywiania się może pomóc w złagodzeniu części objawów choroby, a także wzmocnić organizm i dać mu siłę do walki. Jak postępuje stwardnienie rozsiane Stwardnienie rozsiane cechuje się wielorakimi objawami, a jego przebieg może przyjmować różną formę, z czego najczęściej ma postać naprzemiennie występujących okresów remisji (okresy bez objawów) i postępowania choroby jest indywidualna. Zachorowanie na stwardnienie rozsiane przebiega w różnych postaciach, z których najczęściej są wymieniane:Nawracająco-zwalniająca (rzutowo-remisyjna) - od tej postaci zaczyna się około 85–90 proc. wszystkich zachorowań na SM. Występują tu tzw. rzuty objawów neurologicznych, tj. pojawienie się nowych symptomów choroby bądź nasilenie tych dotychczas obecnych. Jeden rzut zwykle trwa od kilku dni do kilku tygodni. Z czasem, objawy częściowo lub całkowicie mogą ustąpić. Liczba rzutów rocznie jest bardzo indywidualna i u każdego pacjenta wygląda inaczej. To najczęstsza forma postępująca - poprzedza ją postać nawracająco-zwalniającą. Na tym etapie choroby występowanie i nasilenie objawów stale postępuje. Zwykle nie obserwuje się remisji po rzutach. Szacuje się, że 30–40 proc. chorych przechodzi do tej fazy choroby po 10–15 latach od postępująca: w tej postaci objawy neurologiczne systematycznie postępują, przyczyniając się do coraz większego stopnia niesprawności chorych. Chorzy na tę postać stanowią około 10 proc. wszystkich może zachorować na stwardnienie rozsiane Na stwardnienie rozsiane może zachorować każdy, lecz zauważalna jest tendencja do częstego występowania zachorowań pomiędzy 15.–45. gdzie w postaci rzutowo-remisyjnej średni wiek zachorowania to 20.–40. i 39.–41. w postaci pierwotnie postępującej. Na SM częściej zapadają kobiety niż mężczyźni, ale choroba czasem szybciej postępuje w grupie mężczyzn. W Polsce 6–7 na 10 chorych to większość przypadków występuje wśród osób rasy białej, zamieszkującej na półkuli północnej. Im bliżej równika, tym zapadalność jest niższa. Szacuje się, że na stwardnienie rozsiane choruje ponad 2,5 mln ludzi na całym świecie. Liczbę chorych w Europie oceniono na więcej niż milion, a w Polsce ponad 50 Towarzystwo Stwardnienia Rozsianego przewiduje, że co roku w Polsce przybywa 1300–2100 nowych zachorowań. Wiadomo również, że u osób będących w pierwszym stopniu pokrewieństwa z chorymi występuje 20–40 razy wyższe ryzyko zachorowania na stwardnienie zdiagnozować stwardnienie rozsiane Na początku lekarz podejrzewający stwardnienie rozsiane zbiera dokładny wywiad odnośnie niepokojących go objawów, ich charakteru i czasu trwania. Pyta również o współistniejące choroby oraz o występowanie podobnych symptomów wśród członków wywiadem do rozpoznania SM konieczne są badania neurologiczne i konsultacje z neurologiem. Jeśli lekarz uzna to za słuszne, może skierować pacjenta na inne diagnostyce stwardnienia rozsianego najczęściej wykonuje się badanie rezonansem magnetycznym (MRI). Jego wykonanie dostarcza rzetelnych i dokładnych informacji, wystarczających do postawienia diagnozy lub jej rezonansem może pokazać zmiany demielinizacyjne, których obecność jest elementem SM. Ponadto dostarcza dodatkowych danych dotyczących aktywności choroby i daje szansę na ocenę jej dalszej MRI wykonuje się w celu ocenienia efektywności prowadzonej terapii. Jest to jednak uzależnione od wielu różnych tym badanie rezonansem jest nieocenioną metodą, jeśli chodzi o wykluczenie chorób o objawach i dolegliwościach podobnych do tych w przebiegu stwardnienia badaniem zlecanym w trakcie diagnozowania stwardnienia rozsianego jest wykonanie nakłucia lędźwiowego i pobranie płynu mózgowo-rdzeniowego (PMR).PMR jest badany pod kątem obecności prążków oligoklonalnych i przeciwciał IgG, wykonuje się także badanie ogólne płynu. Badanie to jest o tyle istotne, że pozwala wykluczyć inne choroby, dające objawy takie jak lekarz zleca badanie wzrokowych potencjałów wywołanych. Ocenia ono przewodzenie w drogach nerwowych poprzez obserwację aktywności mózgu i reakcji na uwagi na to, że wiele innych chorób ma przebieg i objawy podobne do stwardnienia rozsianego, należy przeprowadzić diagnostykę różnicową i wykluczyć w razie konieczności takie choroby, jak:borelioza,neuroborelioza,syndrom Sjörgena,toczeń,choroba Devica,ostre rozsiane zapalenie mózgu i rdzenia,ostre krwotoczne zapalenie istoty białej mózgu,choroby naczyniowe mózgu,kiła oponowo-naczyniowa,neurosarkoidoza,choroba wykluczenie innych chorób jest bardzo proste, a czasem konieczne są badania specjalistyczne. Rokowania i powikłania stwardnienia rozsianego Wyleczenie SM jest niemożliwe, zatem pacjent będzie się zmagał z chorobą całe swoje życie. Jest to choroba, która może znacznie obniżać jakość życia i utrudniać normalne funkcjonowanie, jednak nie u każdego pacjenta. Przewidzenie progresji choroby jest bardzo trudne, czasem niemożliwe, gdyż jest to kwestią indywidualną. Rokowania zależą głównie od fazy zachorowania, w jakiej pacjent się znajduje. Z badań wynika, że większość chorych na SM ma podobną długość życia do osób niechorujących na stwardnienie. Powikłania, jakie mogą wystąpić w wyniku chorowania to najczęściej niedowład kończyn dolnych, skurcze i osłabienie mięśni, wahania nastroju, depresja, zaburzenia funkcji seksualnych, zaburzenia wypróżniania i oddawania się, że około 15 lat po postawieniu diagnozy duża część chorych na stwardnienie rozsiane używa laski, wózka, chodzika i/lub innych pomocy potrzebnych do poruszania nadzieję dla chorych na SM stanowią leki będące w trakcie badań klinicznych lub te, oczekujące na rejestrację i wprowadzenie do rozsiane zapobieganiePonieważ nieznane są dokładne przyczyny rozwinięcia się stwardnienia rozsianego, nie ma też specyficznych zaleceń profilaktycznych. Zalecane postępowanie przy stwardnieniu rozsianymJeśli zauważysz u siebie objawy sugerujące stwardnienie rozsiane, niezwłocznie zgłoś się do lekarza w celu dalszej diagnostyki. Objawy SM są niespecyficzne i twoje dolegliwości mogą być przyczyną zupełnie innej choroby. Postaraj się na spokojnie przedstawić swój problem chorujesz na SM, ściśle przestrzegaj zasad i schematów przyjmowania leków. Regularnie stawiaj się na konsultacje lekarskie i przypadku chorowania na stwardnienie rozsiane, unikaj gorących kąpieli, sauny, wysokich temperatur i nie przegrzewaj organizmu, ponieważ powodują one nasilenie już istniejących objawów ruchowa w trakcie choroby jest jak najbardziej wskazana. Musi być dopasowana do możliwości organizmu i zaawansowania się zdrowo i prowadź na co dzień zbilansowaną dietę. Spożywaj dużo warzyw i owoców, produktów pełnoziarnistych, chudego i niskotłuszczowego nabiału, chudych ryb i drobiu bez skóry. Po konsultacji z lekarzem możesz rozważyć suplementację witaminą ze stwardnieniem rozsianym nie należy do najłatwiejszych, więc jeśli nie radzisz sobie emocjonalnie z dopiero co rozpoznaną chorobą lub z jej przebiegiem i dolegliwościami, udaj się na konsultację do psychiatry lub psychologa. On pomoże Ci przetrwać trudny czas oraz da narzędzia pomocne w radzeniu sobie z własnymi emocjami i reakcjami na chorobę. Możesz też poszukać lokalnej grupy wsparcia. Inni chorzy to czasem nieocenione źródło rad i objawy stwardnienia rozsianego, Neurologia Praktyczna – portal dla lekarzy neurologów i lekarzy medycyny ogólnej Szyluk, Geny i czynniki środowiskowe w stwardnieniu rozsianym, Neurologia Praktyczna – portal dla lekarzy neurologów i lekarzy medycyny ogólnej Halper, Multiple sclerosis (MS) symptoms, Healthline Pietrangelo, Understanding multiple sclerosis (MS), Healthline sclerosis, Mayo Clinic, zakładki „symptoms & causes” oraz „diagnosis & treatment” Madell, Multiple sclerosis prognosis and you life expectancy, Healthline Towarzystwo Stwardnienia Rozsianego, zakładki „ diagnozowanie” oraz „epidemiologia” w sekcji „stwardnienie rozsiane” Ważne jest, aby przed rozpoczęciem każdego programu ćwiczeń lub zakupem sprzętu do ćwiczeń skontaktować się ze swoim lekarzem i / lub fizjoterapeutą. Mogą oni pracować wraz z wami, abyście wspólnie zidentyfikowali konkretne potrzeby i cele oraz znaleźli taki program i sprzęt, który będzie najlepiej dostosowany do waszej kondycji fizycznej. Wielu chorych po 4 miesiącach w przebiegu stwardnienia rozsianego notuje trwałą remisję po zastosowaniu protokołu DLS → czytaj więcej Poszczególne rodzaje sprzętu do ćwiczeń różnią się nie tylko w swoich zastosowaniach, ale i we wpływie, jaki wywierają one na Twoją wytrzymałość, koordynację i równowagę. Przykładowo, można zwiększyć wytrzymałość i kondycję serca przy użyciu bieżni lub roweru poziomego, ale jeden rodzaj sprzętu może być bardziej odpowiedni dla Ciebie, a drugi dla kogoś innego, w zależności od konkretnych objawów i stopnia sprawności ruchowej. Należy pamiętać, że nawet podczas korzystania z pewnych części ciała (na przykład nóg pedałujących na rowerze), te części ciała nie działają w izolacji. W tandemie z nimi pracują również mięśnie z innych części ciała (np. serca i tułowia), działające w celu zapewnienia wsparcia dla funkcjonowania głównej ćwiczonej partii mięśniowej. Ponieważ większy wysiłek zwiększa zapotrzebowanie wszystkich tych mięśni na tlen, podczas treningu należy oddychać głęboko i szybko. Pozwoli to poszerzyć płuca i zwiększyć objętość tlenu we krwi. Ze względu na zintensyfikowane pompowanie serca, w całym organizmie występuje zwiększenie przepływu krwi. Jak zatem widać, większość rodzajów aktywności fizycznej przyczyni się do poprawy zdrowia serca, krążenia krwi i ogólnej kondycji fizycznej. Najnowsze badania dowodzą, iż L-formy bakterii są przyczyną choroby Drogie sprzęt naprawdę nie jest konieczny dla wykonywania takich ćwiczeń lub treningu fitness. Dzięki zwykłemu chodzeniu w umiarkowanym tempie lub podobnym ćwiczeniom aerobowym, będziesz mógł osiągnąć podobne rezultaty. Czytaj więcej o stwardnieniu rozsianym:

forum chorych na stwardnienie rozsiane